Nhận biết thạch tín (asen) là gì? nguồn nước của gia đình có đang bị nhiễm không? cùng các phương án xử lý hiệu quả, giúp người dùng có được nguồn nước sạch, an toàn bảo vệ sức khỏe tốt nhất.
Asen là gì?
Thạch tin hay còn gọi là asen là chất có thể gây ung thư ở người
Asen hay còn gọi là thạch tín - ký hiệu hóa học: As, số nguyên tố trong bảng tuần hoàn hóa học là 33.
Asen là một chất á kim, màu xám bạc hoặc trắng, có tính giòn, nóng chảy ở nhiệt độ 817°C (36 atm), thăng hoa ở 715°C. Nếu ở trạng thái nguyên chất, asen không độc, nhưng khi tồn tại ở dạng hợp chất - nó được coi là cực độc, độc hơn gấp 4 lần thủy ngân. Đặc biệt, Cơ quan nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) và liên minh Châu u (EU) khẳng định: Nó là các chất gây ung thư nhóm 1 cho con người.
Asen tồn tại ở 2 dạng cơ bản:
+ Asen hữu cơ: có trong thực vật, mô thịt động vật và thường không gây hại gì đối với sức khỏe con người.
+ Asen vô cơ: tích tụ trong đất đá hoặc hòa tan vào nước, thành phần độc tính cao, chủ yếu là xuất phát từ quá trình sản xuất công nghiệp mà ra.
Asen vô cơ có độc tính cao hơn gấp 4 thủy ngân. Nó cũng là một trong những chất/ thành phần gây ung thư cao cho con người. Asen kết hợp với một số hợp chất asen khác có thể chế tạo ra thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ và sản xuất các hợp kim.
Trong môi trường tự nhiên, asen là thành phần của lớp trầm tích vỏ trái, thường có trong nguồn nước ngầm, nước bề mặt (lượng nhỏ). Thành phần nước có chứa hàm lượng asen cao được phát hiện nhiều ở khu vực châu thổ trũng, hay xảy ra lũ lụt, thủy văn chảy chậm, lớp bồi tích trẻ thiếu oxy dẫn đến thạch tín được sinh ra.
Asen tồn tại trong nước và cả không khí, đất, thực phẩm và có thể xâm nhập vào cơ thể con người, thông qua con đường ăn uống, hô hấp và da.
Tác hại asen với sức khỏe
Asen vô cơ là chất cực độc cho cơ thể con người. Nếu con người mà vô tình ăn uống hoặc thực phẩm có chứa chất asen thì ảnh hưởng tới sức khỏe của con người cực kỳ lớn. Dưới đây là một số tác hại của asen đối với sức mà bạn cần biết để phòng tránh:
Asen gây rối loạn sắc tố, lở loét chân tay
+ Khi thực phẩm hay nguồn nước có chứa hàm lượng asen trên 60.000µg/L, con người sẽ bị tử vong ngay lập tức.
+ Nếu hàm lượng asen trong đồ ăn, thực phẩm từ 300 – 30.000µg/L gây hại đến dạ dày, với các biểu hiện như buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng, đau dạ dày… đồng thời, nó còn gây tác động xấu đến hệ dây thần kinh, hệ tuần hoàn.
+ Nếu chỉ tiếp một lượng nhỏ nhưng mỗi ngày nhiễm một ít và tùy vào thể trạng của từng người, có thể xuất hiện nhiều bệnh từ nhẹ đến nặng nguy hiểm như rụng tóc, sút cân, giảm trí nhớ, đến rối loạn sắc tố da, gây lở loét chân tay và ung thư.
+ Một số tổn thương có thể bị khi nhiễm asen như nổi ban đỏ, ngứa, ngáy, niêm mạc tổn thương, viêm lợi, viêm họng, đường hô hấp…. Hoặc một số về thần kinh như tê cóng, rung chân tay, viêm dây thần kinh, teo cơ...
+ Ngoài ra, ăn uống nguồn thực phẩm, nước nhiễm asen làm tăng nguy cơ ung thư gan và thận, ảnh hưởng đến tuyến tiền liệt, bàng quang và phổi.
+ Asen có thể thay đổi hệ thống enzym trong cơ thể, gây nguy hiểm nghiêm trọng cho phụ nữ có thai và trẻ nhỏ.
Thực trạng nhiễm Asen của Việt Nam hiện nay
Tại khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam là quốc gia bị nhiễm Asen nặng. Nhiều kết quả nghiên cứu cho thấy, nguồn nước ngầm ở khu vực sống Hồng và sông Cửu Long đứng trước nguy cơ nhiễm cao, gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe của con người.
Nguồn nước sinh hoạt ở các tỉnh bị nhiễm asen nặng
+ Đối với các tỉnh ở khu vực sông Hồng có Hà Nội, Hà Tây, Hà Nam, Nam Định, Hưng Yên, Thái Bình có mức độ nhiễm nước asen cao khoảng 20-30 lần so với nước uống bình thường (tức là khoảng 200–300 µg/l). Tỉ lệ nước ngầm nhiễm asen vượt ngưỡng nước tiêu chuẩn như Hà Nam là 45%, Hà Tây là 28%, Hưng Yên là 17%, Nam Định, Bắc Ninh là 10%.
Những khu vực ít bị nhiễm hơn là Bắc Ninh, Hải Dương và khu vực vùng núi trung du và ven biển.
+ Đối với các tỉnh ở khu vực sông Cửu Long có An Giang, Đồng Tháp là nhiễm mức độ Asen cao.
An Giang chiếm 40% số giếng bị nhiễm dưới 50 ppb, 16 % nhiễm trên 50 ppb, tập trung nhiều ở các huyện như An Phú, Phú Tân, Chợ Mới, Tân Châu. Khảo sát gần đây, cho thấy số giếng nước ngầm bị nhiễm đã tăng lên.
Đồng Tháp cũng trong tình trạng báo động nguy cấp. Khi mà có tới trên 67% (tổng 2,9560 giếng) số giếng nước ngầm bị nhiễm asen. Tập trung nhiều tại huyện Thanh Bình, Kiên Giang... đều chiếm trên 0,1 mg/l (lớn gấp 10 lần cho phép), điều đó khiến cho người dân gặp nhiều vấn đề về sức khỏe.
Theo thống kê của BYT (2017) cả nước có 17 triệu người bị nhiễm asen. Về giếng khoan có hơn 4 triệu, trong đó, nhiều cái bị nhiễm nồng độ asen vượt mức cho phép tới 50 lần. Tập chung chủ yếu ở miền Bắc như Hà Nội, Hà Nam, Hưng Yên, Ninh Bình, Thanh Hóa… Riêng Hà Nội như khu vực Ứng Hòa, Đan Phượng, Thanh Oai, Thanh Trì nguồn nước bị nhiễm là cực kỳ cao. Nguyên nhân là do nằm trong lớp vỏ trầm tích của trái đất, do tồn dư lượng lớn thuốc, phân bón hóa học trong đất, quá trình sản xuất, khai thác nông - công nghiệp gây ra.
Giải pháp loại bỏ asen thạch tín trong nước
Thạch tín rất khó nhận biết trong nước, do không màu, không mùi, không vị. Vì thế, nguồn nước gia đình đang sử dụng có bị nhiễm, chắc chắn là bạn cũng không biết. Nếu muốn biết chính xác, bạn cần lấy mẫu mang đến các phòng thí nghiệm để xét nghiệm. Hướng đến giải pháp loại bỏ chất độc hại có trong nước, dưới đây có một số giải pháp bạn có thể áp dụng:
Đổi bình nước đóng chai
Đây là giải pháp đầu tiên bảo vệ những người thân yêu của bạn, giúp tránh khỏi bệnh tật. Vì nước đóng chai thường là nguồn nước đã được đạt tiêu chuẩn, qua hệ thống lọc và được kiểm chứng an toàn uống vào cơ thể.
Ngoài ra, nguồn nước có đầy đủ khoáng, nên dùng cực kỳ tốt cho sức khỏe. Sử dụng một số thương hiệu bình nước đóng chai uy tín như Lavie, Aquafina.. Giá dao động từ 50-70 ngàn 1 bình 20 lít. Tính về mặt chi phí khá đắt và gây tốn kém cho người dân, đánh giá chỉ là giải pháp tạm thời.
Máy lọc nước RO gia đình
Máy lọc nước RO ngày càng đến gần hơn với người Việt và xuất hiện nhiều trong các căn hộ của gia đình.
Là dòng máy lọc nước RO - sử dụng công nghệ thẩm thấu ngược, có thể loại tới 99,99% các vi khuẩn, virus, kim loại nặng, trong đó có cả asen, các chất độc khác, bụi bẩn, rong rêu, rỉ sét. Sau khi đi qua, nước lọc sạch, có thể uống trực tiếp, không cần đun. Đặc biệt, nhiều loại máy lọc nước đã được cải tiến, thêm các lõi lọc chức năng nhằm tạo vị ngon ngọt, bù khoáng, cân bằng các dưỡng chất trong nước, giúp bảo vệ sức khỏe tốt hơn.
Mua máy lọc nước cần chọn đơn vị bán hàng chính hãng, uy tín và có thâm niên, đặc biệt là đạt quy chuẩn về độ sạch và mức độ khoáng chất trong nước (quy chuẩn QCVN6-1:2010/BYT - đây là quy chuẩn đánh giá chất lượng và nước lọc từ máy lọc nước) giúp thêm tin tưởng lựa chọn.
Máy lọc nước RO mang đến nguồn nước sạch, an toàn cho sức khỏe
Một số thương hiệu, quý khách hàng có thể lựa chọn là Kangaroo, Karofi, AO.Smith, Midea. Gọi điện đến Hotline: 0981.700.268 để được tư vấn và giải đáp mọi thắc mắc khi mua máy và các lõi trục trặc trong quá trình sử dụng.
Một số câu hỏi thường gặp về nhiễm asen
1. Tại sao coi "Asen là kẻ giết người vô hình” ?
Giải thích: Asen - vốn là loại chất không màu, không mùi, không vị nên khi nguồn nước bị nhiễm rất khó nhận biệt. Khi không biết asen hiện hữu ở đâu, chúng ta rất khó để tránh. Vì thế, mỗi ngày cơ thể chúng ta tiếp nhận, tích tụ một ít asen vào trong người lâu dần sẽ nhiều lên.
Khi mới bị nhiễm, lượng asen ít, sức đề kháng cơ thể khỏe, con người chúng ta hầu như không biểu hiện nhiều. Với các dấu hiệu bên ngoài đơn giản như rụng tóc, táo bón, tiêu chảy, ngứa ngáy, nổi ban đỏ, hoặc môi họng bị khó chịu… Điều này khiến nhiều người bị nhầm lẫn với các bệnh thông thường mà bỏ qua.
Nhưng khi lượng asen tích tụ đủ nhiều sẽ ảnh hưởng đến hệ thần kinh, nội tạng và trường hợp nghiêm trọng sẽ dẫn đến ung thư. Đặc biệt, lượng chất độc trên 60.000µg/L sẽ gây tử vong, cực kỳ nguy hiểm. Vì thế, asen mới được coi là kẻ giết người vô hình.
2. Làm cách nào để người dân phân biệt nước nhiễm asen với nước chất lượng?
Thực ra rất khó để người dân nhận biết được nguồn nước của gia đình mình đang bị nhiễm asen hay không? Cách tốt nhất để nhận biết, phân biệt được là mang mẫu nước của gia đình đến các đơn vị có thiết bị xét nghiệm hiện đại để kiểm tra.
3. Có giải pháp nào cho nguồn nước bị nhiễm thạch tín không?
Bên cạnh những giải pháp tạm thời, những giải pháp lâu dài cũng đưa ra: cấp nước sạch, nước đã qua hệ thống xử lý tới từng hộ gia đình, thay vì dùng nước giếng khoan (nước ngầm tự nhiên).
Đối với những vùng sâu xa thì có thể sử dụng hệ thống lọc cát có bổ sung đinh sắt lọc Asen thay thế khác như nước mưa. Hoặc sử dụng phương pháp đồng kết tủa, oxit sắt phủ lên các vật liệu, bằng rỉ sét kim loại, sử dụng dương xỉ để loại bỏ asen ra khỏi nguồn nước.
Hy vọng với một giải pháp về việc nguồn nước bị nhiễm asen (thạch tín) quý gia đình sẽ có những phương án xử lý giúp nguồn nước gia đình luôn sạch, ăn uống đảm bảo sức khỏe, tránh mọi bệnh tật có thể xảy ra. Thông tin về máy lọc nước - gọi Hotline: 0981.700.268 để được tư vấn!
